Di sản Mauricius

Đế quốc Đông La Mã vào năm 600.

Mauricius được người đời xem như một vị hoàng đế và thống chế tài ba, dù sự mô tả của Theophylact phần nào hơi quá tôn vinh. Hoàng đế có cái nhìn sâu sắc, tinh thần công khai và lòng dũng cảm. Ông đã chứng tỏ sự thành thạo về mặt quân sự và đối ngoại trong các chiến dịch chống lại người Ba Tư, Avar và Slav, cũng như trong suốt cuộc đàm phán hòa bình với Khosrau II. Các cuộc cải cách hành chính tiết lộ ông là một chính khách có tầm nhìn xa trông rộng, tất cả mọi chi tiết kể từ khi chúng tồn tại lâu hơn cái chết của ông cho đến nay và là cơ sở cho việc giới thiệu các thema đóng vai trò như là các quân khu. Triều đình của hoàng đế vẫn còn sử dụng tiếng Latinh, cũng như trong quân đội và chính quyền, và góp phần vào việc khuyến khích phát triển khoa học và nghệ thuật. Mauricius theo truyền thống chính là tác giả của bài luận quân sự nổi tiếng Strategikon, được giới quân sự ca ngợi như là học thuyết phối hợp vũ trang tinh vi duy nhất cho đến thời kỳ Thế chiến II. Một số nhà sử học hiện nay tin rằng Strategikon thực ra là tác phẩm của anh em ông hoặc một viên tướng khác trong triều. Điểm yếu lớn nhất của ông là thiếu khả năng đưa ra lời phán đoán những quyết định không hợp lòng dân. Theo lời tổng kết của sử gia C. W. Previté-Orton đã liệt kê một số sai sót trong tính cách của cá nhân Hoàng đế:

Lỗi lầm của ông là đặt quá nhiều niềm tin vào sự phán xét tuyệt vời của riêng mình mà không quan tâm đến sự bất đồng và bất mãn trong lòng dân được thúc đẩy bởi những quyết định mà bản thân mình cho là đúng đắn và khôn ngoan. Ông là một vị quan tòa giỏi về mặt chính trị hơn là về mặt nhân cách.[11]

Khuyết điểm này đã khiến ông phải trả giá bằng cả mạng sống và ngôi vị, và phá hỏng hầu hết những nỗ lực nhằm ngăn chặn sự tan rã của đế chế vĩ đại của Justinianus I. Cái chết của Mauricius là một bước ngoặt trong lịch sử. Kết quả của cuộc chiến chống lại người Ba Tư làm suy yếu hẳn cả hai đế chế, tạo điều kiện cho người Slav cư trú vĩnh viễn vùng Balkan và mở đường cho sự bành trướng của người Ả Rập/Hồi giáo. Sử gia người Anh A.H.M. Jones đã mô tả đặc điểm cái chết của Mauricius như là sự kết thúc của kỷ nguyên Cổ đại Hy-La, đóng vai trò như một cuộc hỗn loạn đã mãi mãi làm tiêu tan cả đế chế trong bốn thập kỷ tới và triệt để thay đổi xã hội và chính trị.